Układ otwarty-wokół jednego utworu

30 marzec 2016

 

 

 

 

 

Nowy projekt realizowany w 2016 roku przez Stowarzyszenie Młoda Alwernia i Miejsko-Gminną Bibliotekę Publiczną w Alwerni w ramach programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Partnerstwo publiczno-społeczne, priorytet Promocja literatury i czytelnictwa.

Udało się pozyskać środki w wysokości 30 tys. zł, projekt zdobył najwyższą liczbę punktów i uzyskał 1 miejsce. Pomysłodawczynią projektu jest Katarzyna Kloska mieszkanka Gminy Alwernia.

Bezpośrednią inspiracją dla projektu „Układ otwarty” jest utwór „Takie Coś” z 1946 roku autorstwa dziewiętnastowiecznego poety i rysownika Edwarda Leara. Wierszowana opowiastka, nieco zapomniana (w polskich wydaniach umieszczona w zbiorach: "Takie Coś", Krajowa Agencja Wydawnicza, 1997 oraz "Dong, co ma świecący nos" z 1961 roku, wznowienie Wydawnictwo Wieża Babel, 1991) schodzi niejako z bibliotecznej półki i stanowi punkt wyjścia dla wszystkich działań związanych z projektem.
Utwór, w którym tytułowy bohater – Takie Coś przybywa do kraju Dżolibolibo, utrzymany w lekkim, absurdalnym, zabawnym stylu, opowiada w prosty sposób historię o tolerancji. Takie Coś (o którym nic nie wiadomo, oprócz tego, że to "takie ani to, ni sio", czyli nikt szczególny, zwykła, niczym nie wyróżniająca się istota, przez nikogo nie rozpoznana) spotyka się po kolei ze ssakami, z ptakami, rybami i owadami. Przedstawiciele poszczególnych grup zwierząt pytają za każdym razem: "(...) kto on jest czy co; skąd się wziął? Dlaczego? Dobry jest czy zły? " a Takie Coś odpowiada: "Jaki taki dla niepoznaki, kiedy mnie grzecznie pyta ktoś, takie, siakie czy owakie jestem po prostu Takie Coś!". W finale wszystkie zwierzęta wyrażają ogromną radość z tego, "że żyje na świecie szerokim ktoś ni taki, ni siaki: Takie sobie Coś!" (cytaty w tł. Andrzeja Nowickiego).

"Takie Coś", jako przykład twórczości klasyka poezji nonsensu Edwarda Leara, niebanalnie, za pomocą prostej konstrukcji, bez nachalnego dydaktyzmu porusza ważne, ponadczasowe tematy: obcości, akceptacji, bezkonfliktowej komunikacji, współistnienia różnych stworzeń w jednej przestrzeni. Pokazuje pozytywną reakcję bohaterów wiersza na przybycie obcej, do nikogo niepodobnej istoty; z jednej strony ciekawość zwierząt, a z drugiej odpowiedź przybysza, która nie narusza jego tożsamości, a którą akceptują pytający. Interpretując utwór można jego treść odnieść zarówno do wielu zagadnień społecznych – na przykład faktu, że każdy zasługuje na uwagę i szacunek, różnych form wykluczenia, trudności, z jakimi borykają się ludzie, którzy nie mogą w pełni uczestniczyć w życiu społecznym, uniwersalnej potrzeby akceptacji oraz korzyści płynących z bezkonfliktowej komunikacji - jak i ekologicznych: bohaterami są przecież zwierzęta, a scenerią przyroda.

Schemat działań projektu opiera się z jednej strony na tym, że "Takie Coś" jest konkretnym utworem literackim, związanym z nurtem poezji nonsensu, tłumaczonym na język polski przez wybitnych tłumaczy (Andrzeja Nowickiego, Stanisława Barańczaka), utworem, który stanowił wspólnie z innymi wierszami Edwarda Leara inspirację dla wielu spektakli teatralnych, a także był ilustrowany przez wybitnych artystów (w polskich wydaniach przez Bohdana Butenkę i Krystynę Michałowską); z drugiej strony planowane działania projektu „Układ otwarty” nawiązują do jego treści i głębi interpretacyjnej.

Mając wszystko to na uwadze Stowarzyszenie Młoda Alwernia i Miejsko- Gminna Biblioteka Publiczna w Alwerni planuje przeprowadzić szereg ciekawych działań o zróżnicowanej tematyce. Oprócz ogłoszenia konkursów: plastycznego, literackiego i translatorskiego związanych z utworem "Takie Coś" i twórczością Edwarda Leara, zorganizowane zostaną spotkania w czterech blokach tematycznych: na temat literatury w bloku literackim „Jaki taki dla niepoznaki”; dotyczące ilustracji, technik plastycznych i teatru w bloku artystycznym „Barwne i wesołe”; związanych z sytuacjami kryzysowymi, niepełnosprawnością, tolerancją w bloku psychologiczno- społecznym „Jestem po prostu” oraz spotkania w bloku przyrodniczo- ekologicznym „W kraju Dżolibolibo” na temat ekologii w życiu codziennym i praw zwierząt (tytuły poszczególnych bloków stanowią cytaty z utworu "Takie Coś" w tł. Andrzeja Nowickiego).

Tytuł projektu „Układ otwarty” zakłada współpracę wielu osób, organizacji i instytucji oraz ukazanie gminy w 400 rocznicę założenia Alwerni jako miejsca otwartego, tolerancyjnego, aktywnego społecznie i kulturalnie, zintegrowanego.

Na spotkania zapraszamy dzieci, młodzież i dorosłych do Alwerni wiosną i jesienią 2016.

Informacje oraz tekst utworu „Takie Coś” Edwarda Leara do pobrania na stronach  www.biblioteka.alwernia.pl i www.smalw.pl